Tescilli markaların genel olarak özel hukuk hükümleri bakımından korunduğu düşünülse de, tescilli marka sahiplerinin hakları ceza hukuku çerçevesinde de korunmaktadır. Farklı bir ifadeyle marka hakkı ihlal edilen bir kişi, ihlal eden kişiye karşı ceza davaları yoluyla da hakkını koruyabilmektedir.

Dolayısıyla Türkiye’de tescilli bir markanızın; birebir veya ayırt edilemeyecek kadar taklit edilmesi, korsan veya fason üretimi haksız fiil olduğu gibi aynı zamanda suçtur ve üreticilere karşı Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulabilmektedir. 

Marka hakkına tecavüz hallerinin neler olduğu ve bu eylemlerin karşılığı cezai yaptırımları Sınai Mülkiyet Kanununun 30. maddesinde belirlenmiştir.

Ancak bu suç tiplerine bakmadan önce temel olarak bilinmesi gereken husus markanın Türkiye’de tescilli olmasıdır. Aynı zamanda markaların tescil edildikleri ülke sınırları içerisinde korunduğu unutulmamalıdır. Son olarak da markanızın tescilli olduğu sınıfta ihlali mümkündür.

Marka hakkının ihlaline ilişkin suç tipleri ve cezai yaptırımları Kanunda aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

Marka Suçları

1. Markanın İktibası veya İltibası Suçu

Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (Markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretim ve ticarette kullanma- Taklit, fason üretim)

2. Marka Tescil İşaretini Kaldırma Suçu

Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (® ve ™ işaretlerinin yetkisiz olarak kaldırılması)

3. Yetkisiz Tasarruf Suçu

Yetkisi olmadığı halde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Suçun tüzel kişilerin faaliyetleri çerçevesinde işlenmesi halinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Belirtmek gerekir ki Kanunen tüzel kişiler bir suçun faili olamaz. Tüzel kişi temsilcisi veya yöneticisi suçun şüphelisi veya sanığı olacak, tüzel kişi hakkında ise özgü güvenlik tedbiri uygulanacaktır. (Özel hukuk tüzel kişisinin faaliyetinin iptali veya işlenen suçtan menfaat temin eden tüzel kişi hakkında müsadere hükümlerinin uygulanması)

El Konulması Talep Hakkı

Marka hakkı yukarıdaki suçlar kapsamında ihlal edilen kişiler, mahkemeden özel hukuk taleplerinin yanı sıra; tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulması talebinde bulunabilmektedir.

Marka Suçlarında Etkin Pişmanlık

Başkasının hak sahibi olduğu marka taklit edilerek üretilmiş malı, satışa arz eden veya satan kişinin bu malı nereden temin ettiğini bildirmesi ve bu suretle üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara el konulmasını sağlaması hâlinde hakkında cezaya hükmolunmaz.

Dava açılamayacak kişiler

1. Marka hakkı sahibi, hakkına tecavüz eden tarafından piyasaya sürülmüş ürünleri kişisel ihtiyaçları ölçüsünde elinde bulunduran veya kullanan kişilere karşı, SMK’da yer alan hukuk davalarını açamaz veya ceza davası açılması için şikâyette bulunamaz.
2. Marka hakkı sahibi, sebep olduğu zarardan dolayı kendisine tazminat ödeyen kişi tarafından, marka hakkı sahibinin el koymaması nedeniyle piyasaya sürülmüş ürünleri ticari amaçla kullanan kişilere karşı, SMK’da yer alan hukuk davalarını açamaz veya ceza davası açılması için şikâyette bulunamaz.

Son olarak SMK’da yer alan bu suç tipleri şikâyete ve uzlaşmaya tabidir. Görevli mahkeme ise fikri ve sınai haklar ceza mahkemesidir. Ancak ülkemizde çoğu ilde veya ilçede fikri ve sınai haklar ceza mahkemesi kurulmamış olduğundan bu yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, o yerdeki asliye ceza mahkemesince bakılır.